علم اطلاعات و دانش شناسی

آشنایی با رشته علم اطلاعات و دانش شناسی

امروزه با سرعت گرفتن حرکت به سمت جامعه دانشی، اهمیت اطلاعات و دانش بیش از پیش آشکار شده است. ظهور پسوند دانش برای مفاهیمی مانند جامعه، اقتصاد، توسعه و نظایر آن به خوبی نشان دهنده این است که امروزه دانش و دانایی نقش اساسی در جامعه دارد.

در این میان قشری از کارکنان با عنوان کارکنان دانشی با لقب یقه طلایی ها به انواع کارکنان قبلی (یقه سفید و یقه آبی) اضافه شده است که نقش مهمی در حرکت جامعه به دانایی محوری ایفا می کنند.یکی از مهم ترین قشر از متخصصان که نقش تعیین کننده ای در جوامع دانشی ایفا می کنند، متخصصان اطلاعات و دانش شناسان هستند. این متخصصان با مطالعه ماهیت اطلاعات و دانش و تدوین مکانیزم هایی برای گردآوری، سازماندهی، اشاعه و مدیریت آن زمینه را برای پویایی جریان دانش در جامعه (اعم از سازمان ها و کل جامعه) فراهم می سازند. از این رو رشته علم اطلاعات و دانش شناسی به عنوان رشته ای که ماهیت و کاربردهای اطلاعات را مطالعه می کند یکی از مهم ترین رشته های دانشگاهی به حساب می آید.

شرایط ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
در حال حاضر رشته کتابداری و اطلاع رسانی در ۲ گرایش پزشکی وغیر پزشکی در دانشگاههای ایران تدریس می شود.رشته کتابداری پزشکی در دانشگاههای علوم پزشکی و رشته کتابداری غیر پزشکی در دانشگاه های سراسری، آزاد اسلامی و پیام نور به صورت علمی و با گرایش های مختلف از جمله مطالعات آرشیوی، اطلاع رسانی، کتابخانه های دانشگاهی و …تدریس می شود. همچنین امکان ادامه تحصیل در این رشته در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاههای ایران وجود دارد.

گرایش‌های این رشته در مقاطع تحصیلات تکمیلی
-مدیریت اطلاعات و دانش (دکتری / گرایش)
-بازیابی اطلاعات و دانش (دکتری / گرایش)
-مدیریت اطلاعات (کارشناسی ارشد / گرایش)
-مدیریت کتابخانه‌های دانشگاهی (کارشناسی ارشد / گرایش)
-مطالعات کتابخانه‌های عمومی (کارشناسی ارشد / گرایش)
-مطالعات آرشیو (کارشناسی ارشد / رشته)
-مدیریت و سازماندهی نسخه‌های خطی (کارشناسی ارشد / رشته)
-علم‌سنجی (کارشناسی ارشد / رشته)
-دانشنامه نگاری (کارشناسی ارشد / رشته)
-اقتصاد اطلاعات (کارشناسی ارشد / گرایش)
-کتابداری کودک و نوجوان (کارشناسی ارشد / رشته با دو گرایش گرایش (کتابخانه‌های عمومی/ کتابخانه‌های آموزشگاهی)
– علم اطلاعات و دانش‌شناسی (کارشناسی بدون گرایش)

دانشگاه هایی که در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی پذیرش دانشجو دارند
ردیف دانشگاه
۱ دانشگاه اصفهان
۲ دانشگاه خلیج فارس
۳ دانشگاه خوارزمی
۴ دانشکده شهید چمران
۵ دانشگاه علامه طباطبایی
۶ دانشگاه یزد
۷ دانشگاه فردوسی
۸ دانشگاه الزهرا
۹ دانشگاه تبریز
۱۰ دانشگاه رازی
۱۱ دانشگاه شهید باهنر
۱۲ دانشگاه شهید مدنی
۱۳ دانشگاه شاهد
۱۴ دانشگاه قم
۱۵ دانشگاه بیرجند
۱۶ دانشکده تهران
۱۷ دانشگاه سمنان
۱۸ دانشگاه زابل
۱۹ دانشگاه شیراز

دروس اجباری تخصصی کارشناسی علم اطلاعات و دانش شناسی
ردیف نام درس
۱ اداره کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی
۲ روش تحقیق و گزارش نویسی
۳ مبانی اطلاعات و ارتباطات
۴ کاربرد اینترنت در کتابخانه ها
۵ آمارو احتمالات در کتابداری و اطلاع رسانی
۶ برنامه نویسی کاربردی
۷ آشنایی با طراحی پایگاه داده ها
۸ آشنایی با صنعت چاپ و نشر
۹ آشنایی با نمایه سازی
۱۰ نشریات ادواری چاپی و الکترونیکی
۱۱ کارورزی ۱
۱۲ کارورزی ۲
۱۳ کارورزی ۳
۱۴ کارورزی ۴
۱۵ پروژه پایانی
۱۶ تاریخ تحول کتابخانه ها
۱۷ مجموعه سازی
۱۸ سازماندهی منابع اطلاعاتی ۱
۱۹ سازماندهی منابع اطلاعاتی ۲
۲۰ سازماندهی منابع اطلاعاتی ۳
۲۱ سازماندهی منابع اطلاعاتی ۴
۲۲ سازماندهی منابع اطلاعاتی ۵
۲۳ مرجع شناسی عمومی ۱
۲۴ مرجع شناسی عمومی ۲
۲۵ مرجع شناسی تخصصی ۱
۲۶ مرجع شناسی تخصصی ۲
۲۷ اصول کار مرجع
۲۸ ساختمان و تجهیزات کتابخانه
۲۹ مواد و خدمات کتابخانه برای کودکان و نوجوانان
۳۰ مقدمات کتابداری و اطلاع رسانی

دروس پایه کارشناسی علم اطلاعات و دانش شناسی
ردیف نام درس
۱ واژه پردازی ۲
۲ ریاضیات پیش دانشگاهی
۳ زبان اختصاصی انگلیسی ۱
۴ زبان اختصاصی انگلیسی ۲
۵ ریاضیات عمومی
۶ مبانی سازمان و مدیریت
۷ زبان عربی ۱
۸ زبان عربی ۲بازار
۹ واژه پردازی ۱
۱۰ روانشناسی عمومی
۱۱ مبانی فلسفه
۱۲ مبانی جامعه شناسی
۱۳ تاریخ ادبیات ایران
۱۴ تاریخ ادبیات جهان
۱۵ مبانی رایانه و اصول برنامه نویسی
۱۶ مقدمات زبانشناسی عمومی
۱۷ شیوه های مطالعه

گسترش و تنوع حوزه های کاری و تحقیقاتی در این رشته مدیون ظهور و حضور رایانه در دنیای ارتباطات و کتابخانه ها می باشد. متخصص کتابداری و اطلاع رسانی با کسب توانمندی های عصر اطلاعات ، دنیای دانش را در سیتره خود قرار می دهد و آن را مدیریت می کند. فارغ التحصیلان این رشته علاوه بر کتابخانه های آموزشی ، عمومی، دانشگاهی و تخصصی در مراکز پژوهشی وسازمان های دولتی و غیر دولتی ، مراکز آرشیو و اطلاع رسانی (اعم از آرشیو فیلم، عکس ، نقشه،پوستر، اسلاید ، ویدیو ، نوار صدا ، صفحه واسناد و مدارک و… )، مراکز اسناد و مدارک و موزه ها می توانند در حوزه اطلاع رسانی، طراحی وب سایتها و وبلاگ ها مشغول به کار شوند.