صنایع غذایی

مجموعه علوم و صنایع کشاورزی که با عنوان مهندسی کشاورزی توسط داوطلبان گروههای آزمایشی علوم ریاضی و علوم تجربی انتخاب می شود، به علوم و صنایعی اطلاق می شود که طی آن مواد خام غذایی گیاهی و حیوانی، تولید، برداشت و فرآوری شده، برای مصرف آماده می گردد. رشد بی رویه جمعیت همراه با کاهش منابع غذایی، اهمیت به کارگیری روشهای علمی موثر برای افزایش تولید محصولات کشاورزی و دامی، بهبود کیفیت و کاهش ضایعات این محصولات را آشکار می سازد و دست یابی به این اهداف در قالب رشته های مهندسی کشاورزی ممکن و میسر است. بدین سبب در آزمون سراسری، مجموعه مهندسی کشاورزی برای تربیت متخصصان این رشته در گرایشهای مختلف با مقاطع کارشناسی و کاردانی در نظر گرفته شده است. ۱- علوم و صنایع غذایی ۱-۱) تعریف و هدف این رشته در گذشته با نام مهندسی کشاورزی – صنایع فرآورده های کشاورزی در دانشگاههای کشور ارائه شده و از سال ۱۳۷۱ به طور رسمی به علوم و صنایع غذایی تغییر نام داده است. کلیه عملیاتی که پس از صید و برداشت محصولات زراعی و باغی و یا ذبح دام انجام شده و مواد خام را به ماده غذایی آماده مصرف تبدیل می کند، شامل روشهای نگه داری، فرآوری، بسته بندی و… زیر مجموعه این گرایش می باشند. هدف از این رشته، تربیت نیروهای متخصصی است که بتوانند در زمینه هایی چون اجرای عملیات تبدیل مواد غذایی، نگه داری محصولات کشاورزی، کنترل کیفیت، کمک به طراحی و بهینه سازی خطوط تولید در کارخانه های مورد نظر فعالیت کرده هدایت، نظارت و مسوولیت فنی واحدهای تولید فرآورده های مختلف غذایی را بعهده گیرند. ۱-۲) اهمیت و جایگاه در جامعه نیاز روز افزون جامعه به غذا و رشد بی رویه جمعیت و کاهش منابع غذایی، یکی از مهمترین مسائلی است که توجه دولتمردان، اندیشمندان و محققان را به خود معطوف داشته است. در این راستا، لزوم استفاده بهینه از منابع غذایی موجود و به کارگیری روشهای مطلوب نگه داری و جلوگیری از ضایعات بی رویه محصولات کشاورزی، تأمین منابع جدید غذایی، بسته بندی مناسب به منظور حفظ و بهبود کیفیت محصولات و …، از جمله مواردی است که اهمیت آن بر هیچ کس پوشیده نیست. علاوه بر این، رشد و توسعه جوامع و پیشرفت علوم و صنعت، سبب پیدایش عادات و سبک های نوین غذایی شده، به گونه ای که نیاز به تنوع محصولات و پیدایش فرآورده های جدید غذایی و کمک غذایی به شکل روز افزونی احساس می گردد. بدین سبب رابطه مستقیم رشته صنایع غذایی با سلامت مردم و توجه خاص دولت و مردم به کمیت و کیفیت غذایی جامعه و ایجاد کارخانجات جدید صنایع غذایی و …، همگی دلایل بارزی هستند که اهمیت این رشته تحصیلی را نشان می دهند.
توانایی‌های‌ لازم

راز موفقیت‌ دانشجوی‌ این‌ رشته‌ در دست‌یابی‌ به‌ فرآورده‌های‌ جدید و عرضه‌ آن‌ به‌ بازار و قابلیت‌ توافق‌ و سازش‌ با تقاضای‌ مشتریان‌ است و چنین‌ کاری‌ نیاز به‌ تلاش‌ و کوشش‌ بسیار دارد. از سوی‌ دیگر دانشجوی‌ این‌ رشته‌ باید آمادگی‌ کار در شهرهای‌ کوچک‌ یا حومه‌ شهرهای‌ بزرگ‌ را داشته‌ باشد چون‌ بیشتر کارخانه‌های‌ صنایع‌ غذایی‌ خارج‌ از شهرهای‌ بزرگ‌ یا در شهرهای‌ کوچک‌ مستقر هستند.دروس‌ مهم‌ و پایه‌ در این‌ رشته‌ نیز شامل‌ شیمی‌، زیست‌شناسی‌ (شاخه‌ میکروبیولوژی‌) و آمار و احتمالات‌ می‌شود.

نام دانشگاه کاردانی کارشناسی ارشد دکترا
۱ آزاد- سبزوار
۲ ارومیه
۳ تبریز
۴ تربیت مدرس
۵ تهران
۶ زابل
۷ شیراز
۸ صنعتی اصفهان
۹ علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
۱۰ فردوسی مشهد

ردیف نام درس
۱ آشنایی با کامپیوتر
۲ آمار و احتمالات
۳ اصول طراحی کارخانجات مواد غذایی
۴ اصول عمل آوری خشکبار
۵ اصول مهندسی صنایع غذایی
۶ اصول نگهداری مواد غذایی
۷ اقتصاد و مدیریت صنعتی
۸ اقتصاد کشاورزی
۹ بارداری و زایمان ۴
۱۰ باغبانی عمومی
۱۱ بسته بندی مواد غذایی
۱۲ بهداشت و ایمنی کارخانه
۱۳ بیوشیمی عمومی
۱۴ تجزیۀ مواد غذایی
۱۵ تصفیه آب و فاضلاب
۱۶ تغذیه
۱۷ تغذیه درمانی
۱۸ تکنولوژی نوشابه های صنعتی و سنتی
۱۹ تکنولوژی روغن
۲۰ تکنولوژی غلات
۲۱ تکنولوژی قند
۲۲ دامپروری عمومی
۲۳ رسم فنی ۱
۲۴ ریاضیات ۱
۲۵ ریاضیات ۲
۲۶ زراعت عمومی
۲۷ زراعت نباتات صنعتی
۲۸ زیست شناسی
۲۹ سردخانه و انبار
۳۰ سمینار
۳۱ شیمی آلی
۳۲ شیمی تجزیه
۳۳ شیمی عمومی
۳۴ شیمی فیزیک
۳۵ شیمی مواد غذایی
۳۶ صنایع لبنیات
۳۷ صنایع تخمیری
۳۸ صنایع گوشت و شیلات
۳۹ عملیات کشاورزی
۴۰ عملیات کارگاهی
۴۱ فیزیک الکتریسیته و مغناطیس
۴۲ فیزیک عمومی
۴۳ گیاهشناسی ۱(فیزیولوژی و تشریح )
۴۴ مسئله خصوص
۴۵ میکروبیولوژی عمومی
۴۶ میکروبیولوژی مواد غذایی
۴۷ کارآموزی
۴۸ کنترل کیفی مواد غذایی
۴۹ کنسروسازی

تواناییهای لازم برای داوطلبان این رشته و ادامه تحصیل در آن برای کسب موفقیت در طی دوره تحصیلی و امکان ادامه تحصیل در این رشته، داوطلب باید از توان و دانش بالا در دروس شیمی و زیست شناسی و ریاضی برخوردار باشد. در ضمن از آن جا که زمینه اشتغال متخصصان این رشته بیشتر در کارخانجات اعم از آزمایشگاه و خط تولید است، داوطلب باید از توان جسمی مطلوب و نیز دقت کافی بهره مند باشد. تواناییهای فارغ التحصیلان فارغ التحصیلان رشته مهندسی علوم و صنایع غذایی پس از پایان تحصیلات، بسته به تواناییهای فردی و علمی خود، می توانند مسوولیتهای متفاوتی نظیر: مدیریت تولید کارخانجات لیت فنی، مسوولیت آزمایشگاهها، انجام فعالیت های تحقیقاتی برای بهبود کیفیت تولیدات غذایی، ساخت محصولات جدید، افزایش تولید، کاهش ضایعات، بسته بندی و … ارائه مشاوره علمی به واحدهای تولیدی و فعالیتهای دیگر را بر عهده گیرند. بدیهی است که نقش متخصصان این رشته در جلوگیری از اتلاف سرمایه های ملی، با کاهش ضایعات کشاورزی از طریق تبدیل آنها به فرآورده های غذایی مطلوب و مورد تأیید استانداردهای جهانی و ارزآوری از طریق صادرات این محصولات بر هیچ کس پوشیده نیست.
موقعیت‌ شغلی‌ در ایران

در کشوری‌ که‌ باید مواد غذایی‌ را برای‌ بیش‌ از ۶۰ میلیون‌ جمعیت‌ تامین‌ کرد، صنایع‌ غذایی‌ هیچ‌وقت‌ در انزوا قرار نخواهد گرفت‌ برای‌ همین‌ فارغ‌التحصیل‌ این‌ رشته‌ اگر آمادگی‌ کار در کارخانه‌ یا کارگاه‌ را داشته‌ باشد ـ کارخانه‌هایی‌ که‌ بیشتر در حومه‌ شهر یا شهرهای‌ کوچک‌ واقع‌ شده‌ است‌ ـ فرصت‌ شغلی‌ مناسبی‌ به‌ دست‌ خواهد آورد. در ضمن‌ فارغ‌التحصیل‌ علوم‌ و صنایع‌ غذایی‌ می‌تواند با استفاده‌ از سرمایه‌ شخصی‌ یا مشارکت‌ با فردی‌ که‌ سرمایه‌ مورد نیاز را دارد، واحد تولیدی خصوصی‌ ایجادکند.کاری‌که‌ تعدادی‌ از فارغ‌التحصیلان‌ این‌ رشته‌ انجام‌ داده‌‌اند و موفق‌ نیز شده‌اند.