- علوم تجربی
شنوایی سنجی
رشته شنوائی شناس از رشته‌های تحصیل نوپایی است که در کشور ما پیش از چند سال از عمر آن نمی‌گذرد. کارشناسان این رشته برای شناسایی و پیشگیری از اختلالات شنوائی از نوتوانی، درمان با تمرینات ورزشی و بازتوانی حس تعادلی استفاده می‌کنند. این کارشناسان در حیطه کار تخصصی خود در دعاوی قضایی نیز به ارائه نظریات فنی می پردازند. طول دوره این رشته ۷ الی ۸ ترم تحصیلی است. این رشته در حال حاضر در ایران دوره دکتری ندارد و فارغ التحصیلان می‌توانند در صورت پذیرفته‌شدن در آزمون ورودی دوره کارشناسی ارشد را در رشته‌های شنوائی شناسی، زبان شناسی و کودکان استثنائی ادامه تحصیل دهند. برخوردهای عاطفی و داشتن صبر و حوصله برای موفقیت در این رشته لازم و ضروری است.
آشنایی با رشته شنوایی شناسی
اگر به یاری تو یک ناشنوا با دنیای آواها و نغمه‌ها آشنا شود، چه احساسی خواهی داشت؟ آیا فکری نمی‌کنی که این لذت بزرگتر از همه لذت‌ها است؟ لذت این که یک ناشنوا با لبخندی شیرین به تو بگوید که به یاری علم،اندیشه و دست‌های پرمحبتت، برای اولین بار نغمه پرندگان را شنیده است؟
این لذتی است که بسیاری از شنوایی شناسان با آن آشنا هستند. البته تجویز سمعک مناسب به ناشنوایان و کم‌شنوایان و ارائه آموزش‌های لازم برای چگونگی استفاده از آن، تنها یکی از زمینه‌های فعالیت متخصص شنوایی‌شناسی است. چرا که رشته شنوایی‌شناسی دارای ابعاد بسیاری است و در نتیجه زمینه‌های فعالیت آن نیز متعدد می‌باشد.
رشته شنوایی‌شناسی دارای چهار حیطه اصلی است که عبارتند از:
ارزیابی و تشخیص اختلالات شنوایی و تعادل
پیشگیری و حفاظت شنوایی، که به بررسی آلودگی‌های صوتی کارخانجات و مراکز پر سروصدا می‌پردازد و تلاش می‌شود تا خسارت‌های ناشی از آلودگی صوتی به حداقل برسد.
توانبخشی شنوایی، که شامل ساخت و تجویز انواع قالب گوش و تجویز و ارزیابی وسایل کمک شنوایی مانند سمعک می‌شود. (بر خلاف تصور عامه مردم، سمعک، یک بلندگو نیست که بتوان آن را از داروخانه یا مرکز دیگری خریداری کرد و استفاده نمود بلکه یک شنوایی‌شناس باید با استفاده از اطلاعات علمی خود و با توجه به مقدار شنوایی فرد کم شنوا، سمعک را برای گوش او تنظیم کند.)
آموزش به افراد کم شنوا و ناشنوا، که در این حیطه شنوایی‌شناس به فرد کم شنوا طرز استفاده از سمعک را آموزش داده و او را با اصوات مختلف آشنا می‌سازد و به ناشنوا لب خوانی و گفتارخوانی را آموزش می‌دهد.
توانایی‌های لازم
دقت، لازمه رشته شنوایی‌شناسی است. چرا که اگر یک شنوایی‌شناس، آزمایش‌های مورد نیاز را به دقت انجام ندهد، حتی می‌تواند باعث یک عمل جراحی بی‌دلیل شود. همچنین دانشجوی شنوایی‌شناسی باید به علم فیزیک علاقه‌مند باشد و به علوم تشریح و فیزیولوژی به ویژه در زمینه شنوایی احاطه داشته باشد .
ردیف نام دانشگاه کاردانی کارشناسی ارشد دکترا
۱ علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی ایران
۲ علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی تهران
۳ علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی شهید بهشتی
ردیف نام درس
۱ آناتومی و فیزولوژی دستگاه شنوایی و تعادل (نظری)
۲ آناتومی و فیزیولوژی سر و گردن و گوش و حلق و بینی
۳ آناتومی و فیزیولوژی عمومی (نظری)
۴ آواشناسی
۵ اختلالات ارتباطی افراد کم‌شنوا (توانبخشی ۱) (نظری)
۶ ارزیابی پایه شنوایی (نظری)
۷ ارزیابی تکمیکی شنوایی (نظری)
۸ اصطلاحات پزشکی (نظری)
۹ اصول توانبخشی (نظری)
۱۰ الکترونیک تجهیزات شنوایی (نظری)
۱۱ ایمیتانس ادیتومتری (نظری)
۱۲ اکوستیک
۱۳ بافت‌شناسی و آسیب‌شناسی
۱۴ بهداشت عمومی
۱۵ بیماریهای اطفال
۱۶ بیماریهای گوش و روش‌های درمان آن (نظری)
۱۷ بیماریهای مغز و اعصاب (نظری)
۱۸ بیوشیمی
۱۹ پایان‌نامه
۲۰ تجویز و ارزیابی سمعک و سایر وسایل کمک شنوایی
۲۱ تربیت شنوایی (توانبخشی ۴) (نظری)
۲۲ تشریح و فیزیولوژی مغز و اعصاب (نظری)
۲۳ رادیولوژی سر و گردن (نظری)
۲۴ روانشناسی عمومی
۲۵ روانشناسی مبتلایان به کم‌شنوایی (نظری)
۲۶ روش تحقیق و نگارش
۲۷ روش‌های توانبخشی شنوایی (توانبخشی ۲) (نظری)
۲۸ زبان آموزی (توانبخشی ۵) (نظری)
۲۹ زبان انگلیسی اختصاصی (نظری)
۳۰ ژنتیک پزشکی
۳۱ سایکو آکوستیک (نظری)
۳۲ شنوایی شناسی و تشخیص ۱ (نظری)
۳۳ شنوایی شناسی و تشخیص ۲ (نظری)
۳۴ شنوایی‌شناسی اطفال (نظری)
۳۵ فارماکولوژی
۳۶ فیزیوپاتولوژی اختلالات شنوایی و تعادلی (نظری)
۳۷ فیزیک عمومی
۳۸ مبانی آزمونهای الکتروفیزیولوژیک (نظری)
۳۹ مبانی تجهیزات و اصول کالیبراسیون (نظری)
۴۰ مبانی علم گفتار (نظری)
۴۱ مدیریت در شنوایی‌شناسی (نظری)
۴۲ میکروبیولوژی (نظری)
۴۳ نویز و حفاظت شنوایی (نظری)
۴۴ کارآموزی در عرصه ۱
۴۵ کارآموزی در عرصه ۲
۴۶ کارآموزی در عرصه ۳
۴۷ کارآموزی در عرصه ۴
۴۸ کارآموزی در عرصه ۵ (درمانگاه گوش و حلق و بینی)
۴۹ کارآموزی در عرصه ۶
۵۰ کارآموزی در عرصه ۷
۵۱ کمک‌های اولیه (نظری، عملی)
فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در زمینه‌های زیر مشغول بکار شوند: – فعالیت در مراکز شنوائی شناسی خصوصی، دولتی، و مراکز دانشگاهی، بیمارستانها، درمانگاهها و مجتمع‌های توانبخشی. – کارخانه‌ها و مراکز صنعتی جهت ارزیابی صوت، اثرات و پیشگیری. – مدارس (عادی و استثنائی). – خانه‌های بهداشت. – تأسیس و دریافت مجوز کلینیکهای خصوصی و مؤسسات شنوائی شناسی با همکاری مسؤلین فنی. – فعالیت در زمینه‌های آموزشی در دانشگاهها و مراکز تربیت معلم. – فعالیت در زمینه‌های تحقیقاتی در مؤسسات مربوطه. – مراکز مشاوره وابسته به سازمان بهزیستی و نظایر آن. فارغ‌التحصیلان این رشته قادرند به امور زیر بپردازند: – انجام آزمایش‌های تکمیلی و تشخیص محل ضایعه در سیستم شنوائی. – تعیین و تجویز و ارزیابی مشخصات الکترو آکوستیکی و نوع سمعک و قالب مورد نیاز هر فرد دارای مشکل شنوائی. – تشخیص کم شنوائی بر اساس آزمایش‌های انجام شده و تهیه گزارش ادیولوژیک و ارجاع به متخصص. – تدریس برای افرادی که به نوعی نیاز به اطلاعات این رشته دارند (پزشکی، پیراپزشکی و. . .) – همکاری با سایر متخصصین در زمینه‌های شنوائی و تکلم برای حفظ ارتباط معلول با جامعه و اطرافیان. – تحقیق و بررسی در زمینه‌های شنوائی. – مشخص کردن عیب دستگاههای شنوائی و در صورت امکان، کمک به رفع آن (اریومتری، امیدانس، سمعک و…) – مشاوره با معلولین شنوائی و والدین آنها جهت ارتباط بهتر با اطرافیان و ارائه توصیه‌های لازم. – ارائه طرح و برنامه ریزی‌های لازم در زمینه‌های مربوط به شنوائی و تکلم. می‌بینید که ادامه فعالیت شنوائی‌شناسان، بسیار وسیع است که بطور اجمالی به مواردی از آنها اشاره شد. کارشناسان مذکور براساس زمینه و علاقه خود، می‌توانند در مراکز مختلف فعالیت نمایند.
موقعیت شغلی در ایران
یک پزشک با معاینه سطحی گوش بیمار، تنها می‌تواند، سطح پرده گوش را بررسی کند اما ورای پرده را نمی‌تواند ببیند؛ یعنی برای اطلاع از وضعیت گوش میانی، گوش داخلی، عصب و مراکز شنوایی مرکزی باید از ابزارهای شنوایی‌شناسی و متخصصان این رشته کمک بگیرد. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند جذب بیمارستانها و درمانگاه‌های گوش و حلق و بینی شده یا به طور شخصی همراه با پزشک گوش و حلق و بینی کلینیک شنوایی‌شناسی دایر کنند. اجرای برنامه حفاظت شنوایی در یک کارخانه که سروصدای آن بیش از حد مجاز است، نیاز به همکاری متخصصان شنوایی‌شناس، پزشکان، کارشناسان بهداشت صنعتی و مهندسین اکوستیک دارد. در کل می‌توان گفت که بازار کار فارغ‌التحصیل شنوایی‌شناسی بخصوص در شهرهای کوچک خوب است.