مهندسی ماشین های ریلی

آشنایی با رشته مهندسی ماشین های ریلی

در حال حاضر یکی از بهترین روش های تردد قطار است و حمل و نقل ریلی از مطمئن ترین راه ها برای انتقال مسافران و کالاها است. به علت اهمیت این موضوع رشته مهندسی ماشین های ریلی در دانشگاه ها تدریس می شود. هدف‌ این رشته تربیت‌ افراد متخصص در زمینه طراحی‌، انتخاب‌ بهینه‌، بهبود سیستم‌ نگهداری‌، تعمیر، بازسازی‌ و ساخت‌ وسائط‌ نقلیه‌ ریلی‌ است. پس مهندس‌ ماشین‌های ریلی‌ یک‌ مهندس‌مکانیک‌ است‌ که‌ تخصصش در زمینه‌ راه‌آهن‌ است و برای حل مشکلات صنعت راه‌آهن مثل مشکلات طراحی و ساخت قطعات چاره اندیشی میکند.

۴۰۰ سال پیش وقتی در معادن زغال‌سنگ‌ “هارتز” آلمان با تیرهای چوبی، راهی مانند ریل برای استخراج سنگ ها ساخته شد و گمان نمیکردیم ککه سال ها بعد در تمام دنیا از این روش برای حمل و نقل استفاده شود. این روش هم صرفه اقتصادی دارد و هم ایمن است.

برای توسعه حمل و نقل و پیشرفت این علم در کشور باید چاره اندیشی شود و متخصصان کارآمد در صنعت‌ راه‌آهن تربیت شوند.

در سال ۱۳۷۶ برای بار اول در خاورمیانه، دانشکده مهندسی راه‌آهن در دانشگاه علم و صنعت ایران تأسیس شد و در سه رشته مهندسی ماشین‌های ریلی، مهندسی خط و سازه‌های ریلی و مهندسی حمل و نقل ریلی دانشجو گرفت. در این بین، مهندسی ماشین‌های ریلی برای رسیدگی به فعالیت های بخش متحرک صنعت حمل و نقل ریلی گذاشته شد. هدف‌ این رشته تربیت‌ افراد متخصص در زمینه طراحی‌، انتخاب‌ بهینه‌، بهبود سیستم‌ نگهداری‌، تعمیر، بازسازی‌ و ساخت‌ وسائط‌ نقلیه‌ ریلی‌ است.

گرایش های ارشد مهندسی راه آهن
مهندسی ماشینهای ریلی
مهندسی حمل و نقل ریلی
کنترل و علائم
مهندسی راه آهن برقی

گرایش های دکترای مهندسی راه آهن
مهندسی راه آهن خط و سازه های ریلی
مهندسی راه آهن ماشین های ریلی
کنترل و علائم
مهندسی خطوط راه آهن

توانایی‌های لازم
افراد در این رشته باید در دروس ریاضی و فیزیک تبهر داشته باشند و علاوه بر این دو باید توانایی‌ مدیریت‌ هم داشته‌ باشند و از روابط‌ اجتماعی‌ خوبی‌ برخوردار باشد. چون برخورد اجتماعی مهندس ماشین‌های ریلی در محیط کار موجب خلاقیت کارگران و کارکنانی است که زیر نظر او فعالیت می‌کنند

دانشگاه هایی که در رشته مهندسی ماشینهای ریلی پذیرش دانشجو دارند
ردیف دانشگاه
۱ دانشگاه علم و صنعت ایران
۲ دانشگاه اصفهان

ردیف دروس عمومی رشته مهندسی ماشینهای ریلی
۱ دو درس ازدروس مبانی نظری اسلام
۲ یک درس از دروس اخلاق اسلامی
۳ یک درس از دروس انقلاب اسلامی
۴ یک درس ازدروس تاریخ وتمدن اسلامی
۵ یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی
۶ ادبیات فارسی
۷ زبان عمومی
۸ تربیت بدنی ۱
۹ تربیت بدنی ۲
۱۰ تنظیم خانواده و مهارت های زندگی
ردیف دروس پایه رشته مهندسی ماشینهای ریلی
۱ ریاضی عمومی ۱و۲
۲ آزمایشگاه فیزیک ۱و۲
۳ شیمی عمومی
۴ برنامه نویسی کامپیوتر
۵ فیزیک ۱و۲
۶ محاسبات عددی
۷ معادلات دیفرانسیل
ردیف دروس اصلی رشته مهندسی ماشینهای ریلی
۱ مبانی ارتباطات و علائم الکتریکی
۲ مبانی ماشین های الکتریکی
۳ نقشه کشی صنعتی ۱
۴ موتورهای احتراق داخلی
۵ ترمودینامیک ۲
۶ آزمایشگاه مکانیک سیالات
۷ مقاومت مصالح ۲
۸ انتقال حرارت
۹ آزمایشگاه دینامیک وارتعاشات
۱۰ مبانی مهندسی برق
۱۱ نقشه کشی صنعتی ۲
۱۲ آزمایشگاه فیزیک ۱و۲
۱۳ شیمی کاربردی درراه آهن
۱۴ اصول بهره برداری راه آهن
۱۵ ریاضیات مهندسی
۱۶ ازمایشگاه مبانی برق
۱۷ استاتیک
۱۸ مقاومت مصالح ۱
۱۹ آزمایشگاه ترمودینامیک وانتقال حرارت
۲۰ طراحی اجزای ۱و۲
۲۱ ازمایشگاه مقاومت مصالح
۲۲ ارتعاشات مکانیکی
۲۳ کنترل اتوماتیک
۲۴ ترمودینامیک ۱
۲۵ دینامیک
۲۶ مکانیک سیالات
۲۷ مبانی زیرسازی وروسازی راه آهن
ردیف دروس تخصصی رشته مهندسی ماشینهای ریلی
۱ طراحی لکوموتیو
۲ طراحی سازه واگن
۳ تحلیل سیستم ها
۴ طراحی ترمزهای قطار
۵ راه اهن برقی
۶ پروژه تخصصی
۷ کارگاه ماشین ابزاروابزارسازی
۸ کارگاه تخصصی لکوموتیو
۹ طراحی ماشینهای ریلی
۱۰ علم موادوشناخت فلزات درراه آهن
۱۱ دینامیک حرکت قطارها
۱۲ تکنولوژی ساخت وتعمیروسائطنقلیه
۱۳ طراحی بوژی
۱۴ کارگاه جوشکاری وورقکاری
۱۵ کارگاه تخصصی واگن
ردیف دروس تخصصی رشته مهندسی ماشینهای ریلی
۱ اصول مدیریت
۲ الکترونیک نوری
۳ مدیریت واقتصادحمل ونقل ریلی
۴ کنترل اتوماتیک قطارهای برقی
۵ ازمایشگاه علم مواددرراه اهن
۶ راه اهن های شهری
۷ طرح هندسی خط
۸ نقشه کشی صنعتی ۲
۹ سیستمهای اندازه گیری
۱۰ مباحث ویژه الکتریکی
۱۱ مدل سازی وشبیه سازی ماشینهای ریلی
۱۲ یاتاقان وروغنکاری
۱۳ تاسیسات واگن ولکوموتیو

بازار کار در ایران
طبق تصمیمات دولت باید فعالیت‌های‌ اجرایی‌ راه‌آهن‌ به‌ بخش‌ خصوصی‌ واگذار شود و صنعت‌ راه‌آهن‌ به‌ نیروی‌ متخصص‌ بیشتری‌ برای‌ نظارت‌، مدیریت‌ و کنترل‌ پروژه‌ نیاز خواهد داشت تا راه‌آهن‌ بتواند به‌ صورت‌ منسجم‌ به‌ فعالیت شرکت‌های‌ خصوصی‌ نظارت‌ کند.بازار کار مهندس‌ ماشین‌های ریلی‌ به‌ صنعت‌ راه‌آهن‌ محدود نیست و فارغ‌التحصیل‌ این‌ رشته‌ می‌تواند در صنعت‌ ذوب‌آهن‌، مترو، بنیاد مستضعفان‌، واگن‌سازی‌ پارس‌ و کارخانجات‌ مشابه‌ هم مشغول به کار شود و یا حتی بعنوان مهندس‌ مکانیک‌ فعالیت‌ داشته‌ باشد.

درآمد و حقوق
اطلاعات دقیقی از درآمد مهندسین راه آهن نداریم و این افراد میتوانند هم در جاهای دولتی استخدام شوند که در این صورت مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق خواهند گرفت و هم در بخش خصوصی میتوانند کار کنند که بر حسب میزان تخصص، تجربه و توانمندی های فرد حقوق متفاوتی میگیرند. شرکت های خصوصی بخش محدودی از سیستم حمل و نقل ریلی کشور را تشکیل می دهند.