- ریاضی و فیزیک
مهندسی پزشکی
مهندسی پزشکی یا مهندسی زیست پزشکی (به انگلیسی: Biomedical engineering) به دنبال ایجاد ارتباط منطقی بین علوم مهندسی و دانش پزشکی میباشد.
تا قبل از قرن بیستم میلادی تشخیص و درمان در زمان بیماری بر اساس بررسی حالات بیمار، مطالعه سندرمها و عارضههای مربوط و ارائه مجموعهای از روشهای شناخته شده مبتنی بر تجویز دارو یا اعمال برخی عملهای جراحی صورت میگرفت. اما در اوایل قرن بیستم و در اوج آن در دهههای ۳۰ و ۴۰ مفهوم جدیدی در پزشکی مطرح گردید. بر این اساس، ساختار بدن انسان به مثابه یک نظام بسیار هماهنگ مهندسی فرض و بیماری به عنوان عامل بینظمی در این ساختار مطرح گردید. به این ترتیب دانشی به عنوان مهندسی پزشکی بنیانگذاری شد که حوزه فعالیت آن مطالعه ساختار بدن انسان به صورت سیستمیک، کشف قوانین فیزیکی و معادلات ریاضی حاکم بر اجزاء سیستم، فهم اندرکنش بین آنها، مدلسازی این فرایندها و بررسی تأثیر بیماری بر روی این ساختار منظم و به تبع آن ارائه روشهای تشخیصی و درمانی مفیدتر برای بهبود بیماریها بود.
در مهندسی پزشکی با تلفیقی از علوم مهندسی برطرف کردن نیازهای پزشکی در زمینه ساخت و نگهداری تجهیزات و نیز ساخت ابزارهای پزشکی برای کاربردهای پیشگیری، تشخیص و درمان بیماریها مد نظر میباشد. این رشته کاربرد علوم فنی و مهندسی است در یاریرساندن به پزشکان در تشخیص و درمان بیماریها.
مهندسی پزشکی یکی از تازهترین رشتههایی است که قدم به عرصه دنیای تکنولوژی جهانی نهاده و این رشته بدین منظور شکل یافته تا پزشکان را در تشخیص و درمان یاری دهد. مهندسی پزشکی دقت و تنوع در تشخیص را گسترش دادهاست بطوری که تشخیص بدون دستگاهها امکانپذیر نیست.
اسم این رشته به خوبی انتخاب شده و ترکیبی صحیح از دو گروه ریاضی و تجربی است. مهندسی و پزشکی همکاری مطلوب و شایستهای را در کمک به بیماران و پزشکان آغاز کردهاند و در این راه گامهای مؤثری برداشته شدهاست که هر روزه بسیاری از خبرهای آن را در رسانههایی شنیدهاید با توجه به گسترش روزافزون سیستمهای مهندسی در حیطه بهداشتی و پزشکی، تربیت و وجود نیروی انسانی متخصص و متبحر که آشنا به وسایل و تجهیزات پزشکی امری ضروریست.
گرایشها و جهتگیریهای کاری رشته مهندسی پزشکی، واقعاً وسیع است و زمینههای مختلفی از الکترونیک و پردازش سیگنال و مباحث نرمافزاری گرفته تا طراحی، ساخت، راهاندازی، نصب و تعمیر دستگاهها و قطعات پزشکی یا اندام مصنوعی، همچنین مواد به کار رفته در این وسایل را شامل میشود.
گرایش بیوالکتریک
هدف این رشته تربیت متخصصانی است که بتوانند از عهده تجهیز، نگهداری و طراحی دستگاههای پزشکی برآیند؛ یعنی مهندس الکترونیک مجربی باشند که با زمینههای پزشکی نیز آشنایی داشته و بتوانند دستگاههای پزشکی را طراحی کرده و بسازند یا اینکه مسوول سفارش دستگاه از خارج از کشور باشند.
دروس مشترک در گرایشهای مختلف
ریاضی عمومی، معادلات دیفرانسیل، فیزیک عمومی، برنامهنویسی کامپیوتر، آمار حیاتی و احتمالات، محاسبات عددی، استاتیک و مقاومت مصالح در مهندسی پزشکی، ریاضیات مهندسی، مقدمهای بر مهندسی پزشکی زیستی، تجهیزات عمومی بیمارستانها و کیلینیکهای پزشکی، مدارهای الکتریکی، الکترونیک، مدارهای منطقی، بهداشت عمومی، اصول توانبخشی وسایل و دستگاهها، اصول و کلیات مدیریت خدمات بهداشتی ـ درمانی، اصول سیستمهای رادیولوژی و رادیوتراپی، فیزیولوژی، آناتومی، فیزیک پزشکی، زبان تخصصی مهندسی پزشکی، بیوفیزیک، کارورزی ، پروژه.
دروس تخصصی گرایش بیوالکتریک
مدارهای الکتریکی، ماشینهای الکتریکی مستقیم و متناوب، الکترونیک، میکروپروسسور، مخابرات آنالوگ و دیجیتال، تکنیک پالس، حفاظت الکتریکی در سیستمهای بیمارستانی، سیستمهای کنترل خطی، اندازهگیری الکترونیکی، تجزیه و تحلیل سیستمها، مقدمهای بر هوش محاسباتی و زیستی.
گرایش بیومکانیک
دانشجوی مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک با به کارگیری مفاهیم مکانیکی در زمینههای پزشکی آشنا میشود. اهمیت این رشته زمانی آشکار میشود که بدانیم جلوههای مختلف انسانی، جنبههای مکانیکی قوی دارد. مثلاً در ساخت دست یا پای سیبرنتیکی و قلب مصنوعی باید یک متخصص بیومکانیک در مورد نحوه حرکت اندامهای یاد شده نظر بدهد. همچنین در زمینه سازگاری محیط صنعتی و غیرصنعتی با بدن انسان علم بیومکانیک نقش مهمی را ایفا میکند.
دروس تخصصی گرایش بیومکانیک:
دینامیک و ارتعاشات در مهندسی پزشکی، خواص مواد مهندسی، مقدمهای بر کاربرد مواد مهندسی در پزشکی، مکانیک سیالات، کینزیولوژی و بیومکانیک مقدماتی، ارتز و پروتز، طراحی اجزاء، دینامیک ماشین، ترمودینامیک و انتقال حرارت، طراحی و تولید به کمک کامپیوتر، شیمی عمومی، بیوشیمی.
گرایش بیومواد
فارغالتحصیل گرایش بیومواد با کار مواد مختلف از قبیل پلیمرها، سرامیکها، کامپوزیتها و مواد فلزی در بدن انسان و در تجهیزات پزشکی آشنا میشود.
دروس تخصصی گرایش بیومواد :
ترمودینامیک، شیمی عمومی، خواص مواد مهندسی، مقدمهای بر کاربرد مواد مهندسی در پزشکی، پدیدههای نفوذ، انتقال جرم و انتقال حرارت، فرآیند شکلدهی و ساخت بیومتریالها، پروتزهای بیومتریالها، کارگاه آزمونهای بیولوژیکی، شیمی آلی، دینامیک و ارتعاشات در مهندسی پزشکی، مکانیک سیالات، بیوشیمی.
تواناییهای مورد نیاز و قابل توصیه:
با توجه به نام این رشته می توان تشخیص داد که برای موفقیت در این رشته هم باید پزشک خوبی باشید و هم مهندس خوبی. به عبارت دیگر باید شما هم اطلاعات پزشکی داشته باشید تا بدانید چه قطعاتی بسازید که برای بیماران کاربردی باشد و هم اطلاعات مهندسی داشته باشید تا بتوانید قطعه را بسازید و طراحی کنید.پس داشتن علاقه و آشنایی کافی با علومی مانند ریاضیات، فیزیک، شیمی و زیست شناسی از تواناییهای مورد نیاز این رشته می باشد.
ردیف نام دانشگاه کاردانی کارشناسی ارشد دکترا
۱ صنعتی شریف_تهران
۲ صنعتی امیرکبیر_تهران
۳ اصفهان_اصفهان
۴ همدان_همدان
۵ سهند تبریز_تبریز
۶ شاهد_تهران
۷ شاهرود_شاهرود
۸ کرمانشاه_کرمانشاه
۹ کهگیلویه و بویر احمد_کهگیلویه و بویر احمد
۱۰ لرستان_لرستان
۱۱ موسسه غیرانتفاعی سجاد_مشهد
۱۲ غیرانتفاعی شیخ بهایی اصفهان_اصفهان
۱۳ غیرانتفاعی امام رضا(ع)_مشهد
۱۴ غیرانتفاعی شهاب دانش_قم
۱۵ غیرانتفاعی سراج_تبریز
۱۶ غیرانتفاعی روزبهانی_ساری
۱۷ غیرانتفاعی جهاد دانشگاهی_اصفهان
۱۸ غیرانتفاعی پویندگان دانش_چالوس
۱۹ غیرانتفاعی علامه محدث نوری_نور
۲۰ غیرانتفاعی راغب اصفهانی_اصفهان
۲۱ غیرانتفاعی صنعتی مازیار رویان_نور
۲۲ غیرانتفاعی علوم و فناوری سپاهان_اصفهان
۲۳ غیرانتفاعی ادیبان_گرمسار
۲۴ غیرانتفاعی پویش قم
۲۵ غیرانتفاعی شمال_آمل
۲۶ غیرانتفاعی علم و هنر_یزد
۲۷ غیرانتفاعی علوم و فنون مازندران_بابل
۲۸ غیرانتفاعی احرار_رشت
۲۹ غیرانتفاعی اکباتان_قزوین
۳۰ غیرانتفاعی ادیبان_گرمسار
۳۱ غیرانتفاعی ایوانکی
۳۲ غیرانتفاعی خاوران_مشهد
۳۳ غیرانتفاعی رشدیه_تبریز
۳۴ غیرانتفاعی روزبهان_ساری
۳۵ غیرانتفاعی صنعتی مازندران_بابل
۳۶ غیرانتفاعی علوم و فناوران آریان_امیرکلا بابل
۳۷ غیرانتفاعی اسعد گرگانی_گرگان
۳۸ غیرانتفاعی صنعتی مازیار_رویان نور
۳۹ دانشگاه پیام نور_تهران(واحد تهران شمال)
۴۰ دانشگاه پیام نور_خراسان رضوی(واحد مشهد)
۴۱ دانشگاه پیام نور_سمنان(واحد سمنان)
۴۲ دانشگاه پیام نور_یزد(واحد یزد)
۴۳ دانشگاه پیام نور_قزوین(واحد قزوین)
۴۴ دانشگاه پیام نور_اصفهان(واحد اصفهان)
۴۵ دانشگاه پیام نور_البرز(واحدکرج)
۴۶ دانشگاه پیام نور_خوزستان(واحداهواز)
۴۷ دانشگاه پیام نور_شیراز(واحدشیراز)
۴۸ دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران
۴۹ دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
۵۰ دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
۵۱ دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد
۵۲ دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
۵۳ دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین
۵۴ دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول
۵۵ دانشگاه آزاد اسلامی واحد رامسر
۵۵ دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود
ردیف نام درس
۱ آزمایشگاه الکترونیک ۱
۲ آزمایشگاه الکترونیک ۲
۳ آزمایشگاه ترمودینامیک و انتقال حرارت
۴ آزمایشگاه فیزیک ۱
۵ آزمایشگاه فیزیک ۲
۶ آزمایشگاه ماشینهای الکتریکی
۷ آزمایشگاه مدارهای الکتریکی ۱
۸ آزمایشگاه مدارهای منطقی
۹ آزمایشگاه مقاومت مصالح
۱۰ آزمایشگاه میکروپروسسورها
۱۱ آمار حیاتی و روش تحقیق
۱۲ آناتومی
۱۳ اصول فیزیوتراپی و کاردرمانی
۱۴ الکترومغناطیس ۱
۱۵ الکترونیک ۱
۱۶ الکترونیک ۲
۱۷ الکترونیک ۳
۱۸ الکترونیک صنعتی
۱۹ اندازهگیری الکترونیکی
۲۰ برنامه نویسی کامپیوتر
۲۱ بهداشت عمومی
۲۲ بیوشیمی
۲۳ بیوفیزیک
۲۴ پروژه
۲۵ تاریخ اسلام
۲۶ تجزیه و تحلیل سیستمها
۲۷ تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم
۲۸ تربیت بدنی ۲
۲۹ ترمودینامیک
۳۰ تکنیک پالس
۳۱ جبر خطی
۳۲ دینامیک
۳۳ دینامیک ماشین
۳۴ رباتیک
۳۵ ریاضی عمومی ۱
۳۶ ریاضی عمومی ۲
۳۷ ریاضیات مهندسی
۳۸ زبان تخصصی
۳۹ زبان خارجی
۴۰ زیست شناسی
۴۱ سیستمهای کنترل خطی
۴۲ شبکههای کامپیوتری
۴۳ طراحی اجزاء ۱
۴۴ فارسی عمومی
۴۵ فیزیک پزشکی
۴۶ فیزیک عمومی ۱
۴۷ فیزیک عمومی ۲
۴۸ فیلترهای سنتزمدار
۴۹ گزارش نویسی
۵۰ ماشینهای الکتریکی مستقیم و متناوب
۵۱ مباحث ویژه ۲
۵۲ مباحث ویژه ۳
۵۳ محاسبات عددی
۵۴ مدارهای الکتریکی ۱
۵۵ مدارهای الکتریکی ۲ (کامپیوتر)
۵۶ مدارهای منطقی
۵۷ معادلات دیفرانسیل
۵۸ معارف اسلامی ۲
۵۹ مهندسی سیستمها
۶۰ میکروپروسسورها
۶۱ مکانیک سیالات
۶۲ کارورزی
۶۳ کنترل صنعتی
۶۴ کینزیولوژی و بیومکانیک ۱ و ۲ و
وابستگی روزافزون کشور به فناوری پیشرفتهی درمانی و پیچیدهتر شدن انواع تجهیزات بیمارستانی و طبعا راهاندازی و نگهداری از آنها، در مجموع باعث شد که جامعهی پزشکی و درمانی ما شناخت بیشتری نسبت به رشتهی مهندسی پیدا کنند و نیاز کشور به فارغ التحصیلان این رشته به شدت افزایش یابد. از این رو توسعهی مهندسی پزشکی در گرایشهای مخلتف آن (بیوالکتریک، بیومکانیک و بیومتریال) یک امر اجتناب ناپذیر به نظر میرسد. رشتهی مهندسی پزشکی دارای ماهیت چندگانه (Multidisciplinary) و بهاصطلاح مرکب است که متخصصین علوم مختلفی از جمله مهندسی برق، مکانیک، مواد، علوم پزشکی، پیراپزشکی، داروسازی و . . . در شاخههای گوناگون آن فعالیت میکنند. پیشرفتهای پزشکی که متوسط عمر را افزایش دادهاند نیاز به موادی را که بتوانند بهعنوان جایگزین در بدن بکار روند را افزایش داده است. در طول زندگی بارها شاهد کاربرد اندامها، بافتها و قطعات مصنوعی هستیم که جهت ترمیم، درمان، جایگزینی و یا بهبود عملکرد عضو یا بافتی از بدن انسان بکار میروند. جایگزینهای مصنوعی رگ، پوست، زردپی، رباط، قرنیه، مری، دندان، غضروف، استخوان، اعصاب و سایر پروتزها و ارتزها از جمله این موارد است.
هدف این رشته تربیت متخصصانی است که از عهده تجهیز ، نگهداری و طراحی دستگاههای پزشکی و اندامهای مصنوعی برآیند و بتوانند میان دو دنیای مهندسی و پزشکی ، زبانی مشترک ایجاد کنند. مهندسی پزشکی به علت ماهیت بین رشته ای خود ، گاه در دانشکده های پزشکی ، گاه در دانشکده های مهندسی و گاه با همکاری هر دو تاسیس می شود.
مهندسان پزشکی در بیمارستانها،شرکتهای خصوصی،پژوهشکده ها،دانشگاه علوم پزشکی و … است.بصورت کارمند کار میکنند و معمولا کار در این مراکز بصورت قرار دادی میباشد.
در مورد شرکت خصوصی، اگر شما تنها بخواهید به مدرک کارشناسی اکتفا کنید احتمالا در یکی از این شرکت های خصوصی مشغول به کار میشوید ولی درآمد چندانی را کسب نمیکنید و استخدام رسمی آن کم است.اگر بخواهیم واقع بینانه نگاه کنیم شما بیشتر کار marketing و نظارت بر واردات و صادرات مواد و دستگاه ها رو انجام میدهید و فروش تجهیزات یا مواد پزشکی و یا ایمپلنت ها و ارتز و پروتزها و… که قریب به اکثر اینها از خارج کشور وارد میشود!
پس اگر بخواهید در این رشته درامد خوبی داشته باشید،باید دریک شرکت فروشنده خوبی باشین…و یا اینکه استاد دانشگاه بشید.
شغل مهندسی پزشکی در بیشتر کشورهای دنیا هم از بازارکار خوبی برخوردار است. ارتباط بسیار نزدیک مهندسی پزشکی با حوزه پزشکی و سلامت انسان ها، موجب وجود نیاز همیشگی و مداوم به این شغل شده است. در سال های اخیر در رتبه بندی های مختلف معمولا این شغل جزء بهترین مشاغل ( از لحاظ درآمدی، آینده شغلی، پیشرفت شغلی و …) قرار داشته است.
حقوق و درآمد این رشته:
میزان درآمد مهندس پزشکی با توجه به میزان تجربه، دانش و تخصص، محل و نوع کار متفاوت است. مهندس پزشکی که در بخش دولتی مشغول به کار است، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کند. البته معمولا بیشتر مهندسان پزشکی در بخش خصوصی فعالیت کرده و با توجه به معیارهای ذکر شده، معمولا درآمدهای مختلفی دارند. یعنی هم می توان در این رشته درآمد خیلی بالایی داشتو هم درآمد متوسط. در کل می توان گفت این رشته درآمد خوبی خواهد داشت.