مهندسی الکترونیک و مخابرات دریایی

مهندسی الکترونیک و مخابرات دریایی(به انگلیسی: Marine Electronics and Telecommunications engineering)یک رشته‌ی چندوجهی است که دانشجوی آن دوره های متعدد و مختلف دروس گرایش‌های چندگانه برق را طی می‌کند. هدف از برگزاری دوره الکترونیک و مخابرات دریایی تامین نیروی متخصص مورد نیاز ناوگان تجاری و نظامی کشور در ضمینه تحقیق و توسعه سامانه‌های مخابراتی و الکترونیکی دریایی است البته فارغ‌التحصیلان این رشته لازم است با مباحث گرایش قدرت و کنترل نیز آشنایی کامل داشته باشند.

تمام زمینه هایی که وسیله ای نقلیه در آن نقش اساسی دارد، بحث مخابرات در آن زمینه یک فوریت و ضروت انکارناپذیر است. کشتی ها و ناوبرها و به طور کل وسایل دریایی نیازمند سیستم مخابراتی قوی برای ارسال یا دریافت پیام جهت کارهای ضروری یا مواقع اضطراری هستند. مدارها و سیستم های مخابراتی سیستم های پیچیده ای هستند که هر روز نیاز بیشتری را از بشر مرتفع می سازند.

با توجه به طولانی بودن سفرهای دریایی و نیاز به پایداری بالای شناورهای تجاری در محیط‌ دریا طبق قوانین بین‌المللی لازم است هر شناور مجهز به تجهیزات ویژه ی برد بلند مخابراتی، سامانه‌های سنجش الکترونیکی و سیستم‌های الکتریکی باشد. علاوه بر الزام قانونی وجود سامانه‌های ارتباط ماهواره‌ای، فرستنده گیرنده‌های رادیویی، رادارهای ناوبری، سامانه سونار جهت عمق‌یابی(اکوساندر)، ژنراتورها، سامانه‌های هدایت خودکار شناور (اتوپایلوت)، سیستم های کنترل هیدرولیکی (دریچه‌ها، سکان و…)، سامانه‌های مکان‌یابی و… بر روی یک شناور اقیانوس پیما حیاتی است و این امر ضمینه‌ی کاری مناسبی را برای فارغ‌التحصیلان این رشته فراهم می کند. لازم به ذکر است در شناورهای نظامی توجه ویژه‌ای به تجهیزات الکترونیکی می‌شود و علاوه بر موارد فوق‌الذکر رادار، سامانه‌های ارتباطی UHF/VHF، سامانه‌های کنترلی نیمه فعال، سامانه‌های کنترل آتش، سامانه های پیش‌اخطار، IFF و… در یک شناور نظامی مورد استفاده قرار می گیرند. در واقع به علت ماهیت سفرهای دریایی یک کشتی مانند یک کشور مستقل است و فارغ‌التحصیل این رشته می‌بایست مسولیت عیب‌یابی و تعمیر کلیه‌ی قطعات الکترونیکی و الکتریکی این کشور مستقل را به عهده بگیرد.

وظایف مهندس الکترونیک و مخابرات در کشتی:

تعمیر و نگهداری و نظارت بر عملکرد سیستمهای کنترلی کشتی، تجهیزات برقی و الکترونیکی ، اتوماسیون ، الکترو هیدرولیک و نیوماتیک و سیستمهای مخابراتی

تعمیر ونگهداری و نظارت بر عملکرد ژنراتور های اصلی و ژنراتور اظطراری وشبکهء توزیع برق کشتی .

تعمیر و نگهداری و نظارت بر عملکرد ماشین آلات عرشه از جمله جرثقیلها ، دربهای هیدرولیکی انبارها ، تجهیزات لنگر و طناب کشی.

تعمیر و نگهداری و نظارت بر عملکرد تجهیزات ناوبری و شبکهء کامپیوتری کشتی.

توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه:
به خاطر وجود دروس رشته برق و مخابرات و تلفیق آن با رشته های دریایی توانایی های مختلفی در این رشته لازم است. قوی بودن در دروس ریاضیات و فیزیک از الزامات این رشته است. هم چنین توان بدنی برای انجام کارهای سخت هم مورد نیاز است به این علت که در طول کار باید در کشتی و در حال سفر باشید . تحمل دور بودن از خانواده و داشتن روحیه ی قوی از دیگر الزامات این رشته است.

ردیف نام دانشگاه کاردانی کارشناسی ارشد دکترا
۱ علوم دریاِ یی امام خمینی

۲ دانشگاه چابهار

۲ دانشگاه علوم و فنون خرمشهر

تعداد کل واحد های درسی این دوره ۱۴۰ واحد می باشد که عبارتند از :
۲۰ واحد دروس عمومی
۲۴ واحد علوم پایه
۵۲ واحد دروس اصلی
۳۲ واحد دروس تخصصی
۸ واحد دروس انتخابی

دروس‌ پایه‌: ریاضی، معادلات‌ دیفرانسیل‌، آمار و احتمالات‌ مهندسی‌، برنامه‌نویسی‌ کامپیوتر، محاسبات‌ عددی‌ و فیزیک‌.

دروس‌ اصلی و تخصصی: الکترومغناطیس‌، مدارهای‌ الکتریکی‌، الکترونیک‌، اندازه‌گیری‌ الکتریکی‌، ماشین‌های الکتریکی‌، مدارهای‌ منطقی‌، ریاضیات‌ مهندسی‌، زبان‌ خارجه‌ تخصصی‌، مخابرات‌، اصول‌ مهندسی‌ دریایی‌، سیستم‌های‌ کنترل‌ خطی‌، کارگاه‌ عمومی برق‌، میدان‌ها و امواج‌، مدارهای مخابراتی‌، ماکروویو، اجزاء کامپیوتر، آنتن‌، اصول‌ سیستم‌های‌ رادار، رادارهای ARPA ،تکنیک‌ پالس‌، میکروپروسسور، امواج صوتی در آب و سونار و کارورزی‌ می باشد.
ردیف نام درس
۱ آزمایشگاه اجزا کامپیوتر
۲ آزمایشگاه الکترونیک ۱
۳ آزمایشگاه الکترونیک ۲
۴ آزمایشگاه اندازه گیری الکتریکی و مدار ۱
۵ آزمایشگاه فیزیک ۱
۶ آزمایشگاه فیزیک ۲
۷ آزمایشگاه ماشین ۱
۸ آزمایشگاه ماشین ۲
۹ آزمایشگاه مایکروویو
۱۰ آزمایشگاه مدارهای مخابراتی
۱۱ آزمایشگاه مدارهای منطقی
۱۲ آزمایشگاه مدارهای الکتریکی ۲
۱۳ آزمایشگاه الکترونیک ۳
۱۴ آزمایشگاه سیستم های کنترل خطی
۱۵ آمار و احتمالات مهندسی
۱۶ آنتن
۱۷ اجزاء کامپیوتر
۱۸ اصول جنگ الکترونیک
۱۹ اصول سیستمهای رادار
۲۰ اصول مهندسی دریایی ۱
۲۱ اصول مهندسی دریایی ۲
۲۲ الکترومغناطیس
۲۳ الکترونیک ۱
۲۴ الکترونیک ۲
۲۵ الکترونیک ۳
۲۶ الکترونیک صنعتی
۲۷ امواج صوتی در آب و سونار
۲۸ اندازه گیری الکتریکی
۲۹ برنامه نویسی کامپیوتر
۳۰ پروژه (اجرائی و یا تولیدی)
۳۱ پروژه کارشناسی
۳۲ تاسیسات الکتریکی
۳۳ تجزیه و تحلیل سیستم‌ها
۳۴ تکنیک پالس و آزمایشگاه
۳۵ ریاضی ۱
۳۶ ریاضی ۲
۳۷ ریاضیات مهندسی
۳۸ زبان خارجی تخصصی
۳۹ سیستمهای کنترل خطی
۴۰ سیستم تلویزیون و آزمایشگاه
۴۱ سیستم های پیشرفته کنترل سلاح های دریایی
۴۲ سیستمهای مخابرات و الکترونیک دریایی
۴۳ سیستمهای مخابراتی نوری
۴۴ سیستمهای ناوبری الکترونیکی
۴۵ فیزیک ۱
۴۶ فیزیک ۲
۴۷ فیلتر و سنتز مدار
۴۸ ماشین‌های مخصوص
۴۹ ماشینهای الکتریکی ۱
۵۰ ماشینهای الکتریکی ۲
۵۱ ماکروویو
۵۲ مباحث پیشرفته در جنگ الکترونیک
۵۳ مباحث ویژه در رادار
۵۴ مبانی دریانوردی
۵۵ مبانی کنترل جنگ نرم افزار
۵۶ محاسبه عددی
۵۷ مخابرات ۱
۵۸ مخابرات ۲
۵۹ مخابرات ماهواره ای
۶۰ مدارهای الکتریکی ۱
۶۱ مدارهای الکتریکی ۲
۶۲ مدارهای مخابراتی
۶۳ مدارهای منطقی
۶۴ معادلات دیفرانسیل
۶۵ میدانها و امواج
۶۶ میکروپروسسور
۶۷ کارآموزی ۲
۶۸ کارگاه رادار
۶۹ کارگاه عمومی برق
۷۰ کارورزی ۱
۷۱ کارورزی ۲
۷۲ کارورزی ۳
۷۳ کنترل و اندازه گیری در کشتی

فارغ التحصیلان این دوره دارای مهارتها و آمادگیهای زیر می باشند:
– مهارت کافی در بهره برداری نگهداری و تعمیرات سیستمهای خارجی و فراهم نمودن زمینه طراحی این سیستمها و اجرا ی آنها
– شناسایی تکنولوژی جدید و ارزیابی آنها و دارا بودن زمینه لازم برای نوآوری
– سرپرستی و نظارت بر فعالیت کاردانها و تنظیم برنامه های آموزشی کاردانی در زمینه های فوق الذکر
– شرکت در پروژه های تحقیقاتی صنعتی و بررسیهای فنی در زمینه مخابرات
– برنامه ریزی و سرپرستی فعالیتهای مربوطه
– تهیه گزارشهای فنی و ارائه پیشنهادهای اصلاحی به منظور بهبود کار

بازار کار این رشته در حال حاضر در کشور چندان مناسب نیست و فارغ التحصیلان این رشته از بازار کار این رشته در کشور راضی نیستند.

توجه به علوم مخابراتی و الکترونیکی دریایی با توجه به اهمیت استراتژیک آن به ویژه در ابعاد اقتصادی و امنیتی سبب شده کشورهایی مانند ایالات متحده، روسیه، چین، انگلستان، فرانسه، ایتالیا و… سرمایه‌گذاری وسیعی روی این بخش انجام دهند به طوری که بسیاری از اولین‌های علمی جهان در نیروی دریایی کشورهای فوق‌الذکر به وقوع پیوسته‌اند.

در کشور ما نیز به این مساله توجه خاصی شده اما در بعد تجاری مشکلات عدیده‌ای وجود دارند که مانع از توسعه‌ی آن شده است. واقع شدن دانشگاه‌های دریایی ضمینه‌ی تجاری در مناطق محروم و به تبع آن کمبود امکانات آموزشی، عدم وجود اساتید مجرب ویژه‌ی این رشته، عدم توجه و پاسخگویی شرکت‌های دریایی از جمله سازمان بنادر و کشتیرانی و نیز شرکت ملی نفت کش به فارغ‌التحصیلان و نیروهای داخلی به بهانه تحریم‌ها، عدم سرمایه‌گذاری شرکت‌های دریایی بر روی مباحث تحقیق و توسعه و قطع بودن ارتباط مراکز علمی الکترونیک دریایی با صنایع دریایی تنها بخشی از مشکلاتی که دانشجویان رشته‌ی الکترونیک و مخابرات دریایی با ان دست‌وپنجه نرم می کنند. موارد یاد شده سبب شده فارغ‌التحصلیان این رشته اقدام به تغییر رشته نمایند و به بازار کار غیرمرتبط با تخصص خود وارد شوند.
اما اگر بخواهیم شرکت هایی که اقدام به استخدام در این رشته می کنند:شرکتهای خصوصی مختلفی هستند که اقدام به جذب نیرو در این رشته می کنند.
وشرکتهای مانند شرکت نفتکش و شرکت کشتیرانی اقدام به جذب نیرو در این رشته می کنند.

حقوق و درآمد مهندسین الکترونیک و مخابرات دریایی:
در صورت استخدام در شرکت های خصوصی حقوق متفاوتی برای این رشته در نظر گرفته شده است. در صورت استخدام در یکی از شرکت های دولتی به علت شرایط کاری این رشته حقوق بالاتری نسبت به سایر رشته ها دریافت می کنند.